English De Distributed Ledger Technology (DLT) achter hippe begrippen zoals cryptomunten, blockchain, de metaverse, web3 en NFT’s maakt “echt” digitaal eigendom mogelijk. De digitale wereld bestaat uit programmeerbare computers, die met elkaar verbonden zijn door het wereldwijde internet. Door eigendom te introduceren in deze digitale wereld wordt het programmeerbaar en meteen, globaal verhandelbaar (liquide). In een eerste fase zullen we pure, natively digitale objecten bezitten, zoals bijvoorbeeld digitale munten, digitale kunst of objecten uit videogames. In een volgende fase zullen bepaalde fysieke objecten een digitale representatie krijgen, opdat ook het bezit van deze fysieke objecten programmeerbaar en liquide wordt.
Purple Daze #1, NFT-fotografie van Vaughn Meadows
Schaarste maakt eigendom waardevol
We willen objecten bezitten voor verschillende subjectieve en intersubjectieve redenen: verzamelen (bv. postzegels), een sociaal signaal geven (bv. een Rolex), functionaliteit (bv. een auto), investeren (bv. aandelen), persoonlijke betekenis (bv. erfstuk), … Enerzijds vinden we het eigendom van een object waardevol als (een groep van) andere mensen het bezit hiervan waardevol vindt (intersubjectieve reden). Anderzijds vinden we iets bezitten betekenisvol, vanwege een persoonlijke band met een object (subjectieve reden). Iets bezitten is niet per definitie waardevol of betekenisvol. Als iedereen een Rolex heeft of als je 1000 erfstukken bezit, dan ondermijnt dit de waarde of betekenis van één Rolex of één erfstuk. Zowel in het geval van subjectieve als intersubjectieve redenen, speelt schaarste een rol in het vastleggen van waarde en betekenis.
Programmeerbare schaarste in de digitale wereld
De digitale wereld lijkt tot op heden weinig schaarste te kennen. Digitale objecten bestaan uit een reeks bits, die we massaal kunnen kopiëren en opslaan op andere locaties (right-click, save as). Toch kunnen we beargumenteren, dat we tegenwoordig al digitale objecten bezitten op een minderwaardige manier, zoals bijvoorbeeld mails en objecten uit videogames.
Meestal maken we gebruik van een maildienst, maar in principe kan iedereen een eigen SMTP-server opzetten om mails te versturen (Simple Mail Transfer Protocol). Nadat de mail is verstuurd, bezit de verzender deze in zijn outbox en de ontvanger bezit een kopie in zijn inbox. Een mail kunnen we eindeloos kopiëren en doorsturen, totdat iedereen deze heeft ontvangen. Bijgevolg rijst de vraag of iemand echt een mail kan bezitten of dat dit enige waarde heeft, want er is geen bewijsbare schaarste mogelijk.
De introductie van waardevol digitaal eigendom in de bestaande digitale wereld leidt tot twee belangrijke gevolgen: eigendom wordt programmeerbaar en liquide. Bovenop het programmeren van schaarste kunnen we in principe alle mogelijke functionaliteit programmeren rondom digitaal eigendom. Omdat DLT is gebouwd op de infrastructuur van het internet, kunnen we digitaal eigendom, net zoals mails, meteen naar de andere kant van de wereld verzenden. Decentralized Finance (DeFi) is een populaire, bestaande verzameling van toepassingen, die deze gevolgen van digitaal eigendom illustreert. Zo kan een Belg binnen enkele seconden lenen van een Australiër met een digitaal object als onderpand voor deze lening. Dit vereist geen vertrouwen in een derde partij (bv. een bank) die de transactie faciliteert en superviseert. Enkel vertrouwen in een decentraal, programmeerbaar en liquide platform volstaat.
Het omarmen van digitaal eigendom zal in fases verlopen. In een eerste fase zullen we pure, natively digitale objecten bezitten. Vaak zullen deze objecten een digitaal of internetalternatief zijn voor objecten uit de niet-digitale wereld. Bitcoin is digitaal goud of cashgeld voor het internet. Non-Fungible Tokens (NFT’s) komen vaak overeen met kunst en zeldzame objecten, die we digitaal verzamelen en tentoonstellen. Belangrijk is dat deze digitale alternatieven niet louter een afkooksel zijn van niet-digitale objecten. Bitcoin lost onder andere transportproblemen van goud of cash op en NFT’s garanderen een onbetwistbare herkomst van verzamelobjecten. In een volgende fase zullen sommige fysieke objecten een digitale representatie krijgen, zoals vastgoed, auto’s en allerhande tickets. Je kan vermoedelijk in de toekomst binnen enkele seconden een fractie van een zelfrijdende taxi in Bangkok kopen en na elke passagier meteen een deel van de winst opstrijken. Zo zullen op termijn digitale en fysieke objecten programmeerbaarheid en liquiditeit genieten.
Fidenza #313, generatieve kunst van Tyler Hobbs (eigendom van punk6529)
Founder Cat #29, in-game object van Cryptokitties (eigendom van punk6529)
Web2 uitbreiden of web3 omarmen
Zullen we onvermijdelijk beschikken over echt, decentraal digitaal eigendom? Helaas niet. Centrale instanties als overheden en bedrijven hebben redenen om digitaal eigendom in centrale databases onder te brengen, opdat ze controle hierover uitoefenen. Overheidsinstanties zullen binnenkort Central Bank Digital Currencies (CBDC’s) lanceren. Dit opent nieuwe perspectieven voor gericht monetair en budgettair beleid. Overheden of centrale banken kunnen direct geld overmaken aan burgers en bepalen aan wat ze dit geld mogen spenderen, bijvoorbeeld aan brood en niet aan bier. Bedrijven zoals Meta, het voormalige Facebook, beogen immersieve digitale werelden te creëren en heffen hoge kosten op digitale objecten, die artiesten verkopen. Op deze manier kunnen centrale instanties ultieme controle verwerven over belangrijke objecten uit ons leven.
Tweet van pseudonieme twitteraar punk6529.