Disseminating and realizing benevolent idea’s,
Verkiezingen 2024: Blockchain Bestaat (Niet)
This text is currently not available in English because of limited global relevance.
2024 is een verkiezingsjaar en wat voor één, want wereldwijd trekken burgers naar de stembus, met name in de US voor een president, in Europa voor een parlement en in België zelfs op verschillende bestuurlijke niveaus. Dit biedt een uitgelezen moment om de standpunten van politici of hun partijen eens onder de loep te nemen met betrekking tot blockchain en cryptomunten (crypto). Hier zal ik focussen op de situatie in de US en Vlaanderen, als regio binnen België en Europa.
Ondanks dat de verkiezingen in de US pas in het najaar plaatsvinden, bekenden recentelijk de democraten met Joe Biden en de republikeinen met Donald Trump kleur. De democraten met Elizabeth Warren op kop steunen grotendeels het beleid van Gary Gensler en de Securities and Exchange Commission (SEC). Republikeins presidentskandidaat Donald Trump liet zich negatief uit over een Central Bank Digital Currency (CBDC) en positief over crypto – hij lanceerde in het verleden zelfs collecties van Non-Fungible Tokens (NFT’s). Ook al ben ik teleurgesteld in de democraten hun autoritaire attitude en hun hardnekkig vastklampen aan het status quo, crypto staat op de publieke politieke agenda in de US.
In Vlaanderen en Europa hoor ik weinig over crypto vanuit de politiek of beleidsorganen. Op Europees niveau kwam het laatste bericht dat me bijbleef van de Europese Centrale Bank (ECB). In een blogartikel boren de heren Bindseil en Schaaf Bitcoin voor de zoveelste keer op uiterst discutabele wijze in de grond – ironisch genoeg wist hun publicatie opnieuw een ontluikende bitcoinbullmarkt te vergezellen. Uit Vlaamse hoek herinner ik me vooral dat Johan Van Overtveld, voormalig federaal minister van financiën, een eigenaardige les trok uit de episode van bankencommotie in de US in het voorjaar van 2023. Enkele vooruitstrevende banken kwamen toen in de problemen, waaronder Silicon Valley Bank. Dat was echter minder het geval door hun associatie met de cryptosector, maar het directe resultaat van een bank run in dollars en niet cryptomunten, een risico eigen aan banken en (doorgaans) niet aan crypto.
Na een korte zoektocht op relevante trefwoorden in de verkiezingsprogramma’s van de gevestigde Vlaamse partijen, concludeer ik dat ze liever zo weinig mogelijk woorden vuil maken aan blockchain en crypto. Enkel Vlaams Belang gebruikt de term “blockchain” eenmalig en pleit voor meer investeringen erin en onderzoek ernaar. Hetgeen blockchains aandrijft, zijnde digitale tokens, komt in geen enkel verkiezingsprogramma aan bod. De term “crypto” duikt enkele keren in de marge op. N-VA wil voor meer rechtszekerheid zorgen voor inkomsten uit cryptomunten. Vooruit wil optreden tegen reclame voor en witwaspraktijken middels crypto-activa. Daarnaast willen ze meer cryptogerelateerde aangifteverplichtingen voor particulieren en beurzen. Het verdict is dat Vlaamse partijen voornamelijk onverschillig of in het ongewisse zijn met betrekking tot blockchain en crypto.
Een interessante vaststelling is dat extreem rechts en links in hun verkiezingsprogramma’s rijkelijk kritiek uitoefenen op Big Tech – andere partijen maken hoogstens een terloopse opmerking hieromtrent. Dit is relevant voor crypto, omdat blockchainnetwerken (web3) oplossingen bieden voor problemen, verbonden aan een digitale wereld gedomineerd door bedrijfsnetwerken (web2), zoals Google en Facebook. De PvdA wil, zoals verwacht, meer inkomsten halen bij Big Tech. Daarnaast wijzen ze op de logica van monopolisering en de belemmering van innovatie door Big Tech. Ook de massale dataverzameling en de zwakke positie van content creators ten opzichte van bedrijfsnetwerken komen aan bod. Het Vlaams Belang waarschuwt eveneens voor de machtsconcentratie in het Big Tech oligopolie, die een bedreiging vormt voor onze democratie, onder meer door de gegevens die ze zich toe-eigenden en de censuur op hun platformen. In een extra brochure over Big Tech gaan ze bovendien dieper in op deze problemen en reiken ze zelfs interoperabiliteit aan als oplossing om digitale monopolies te doorbreken.
Waarom laait het cryptodebat op in de US maar niet in Vlaanderen in de aanloop naar de verkiezingen van 2024? Ik weet het antwoord niet, maar ik kan enkele mogelijke oorzaken bedenken. Misschien is het een perceptieprobleem, want er wordt een groter gewicht gegeven aan ontwikkelingen in de US in de globale gemeenschap en media die gespecialiseerd is in crypto. Misschien had Europa geen nood aan een politiek debat in de schijnwerpers in tegenstelling tot de US. Met een gezamenlijke inspanning, in relatieve stilte, werd er op Europees niveau namelijk cryptoregulering uitgewerkt en goedgekeurd, gedoopt Markets in Crypto Assets (MiCA). In de US blijft crypto tot op heden geplaagd door regelgevende onzekerheid, met name het statuut van verschillende crypto-activa. De SEC suggereerde bijvoorbeeld dat het Ethereumtoken ether een security is (de investeringsuitkomst hangt af van een kleine groep mensen), maar volgens de Commodity Futures Trading Commission (CFTC) is het een commodity. Gensler, het hoofd van de SEC, dweept anno 2024 met wetgeving uit de jaren ’30, die nota bene het internet en personal computers (PC’s) voorafgaat, en waant zich bevoegd om crypto te reguleren, opdat hij zijn anti-crypto-agenda kan doordrukken. Dergelijke onenigheid tussen overheidsorganen en verdachte acties van één van hun topmannen politiseren het cryptodebat onvermijdelijk (mogelijks is er meer duidelijkheid dichtbij met de FIT21-wetgeving).
Een begrijpelijke kritiek op mijn korte uiteenzetting hier ligt voor de hand: “Who cares!? Vlaamse politiek interesseert mij niet, laat staan die in de US of met betrekking tot crypto.” Ongeacht of individuele burgers er zelf mee bezig zijn of niet, mag de Vlaamse samenleving van haar politici enig diepgaand begrip van blockchain of crypto verwachten voor minstens twee redenen. Vlaanderen beschikt zelf nauwelijks over waardevolle grondstoffen en evolueerde bijgevolg naar een “innovatieve kenniseconomie”. Daarnaast vestigen sommige politieke strekkingen erg veel hoop in technologische vooruitgang om belangrijke problemen op te lossen, zoals klimaatverandering. Bijgevolg zouden Vlaamse politici horen uit te blinken in het begrijpen van wat innovatieve technologie voor de maatschappij kan betekenen om weloverwogen richting te geven aan hun beleid (een zeldzaam voorbeeld hiervan op het vlak van crypto is de Brusselse politicus Christophe De Beukelaer).
Naast hun verantwoordelijkheid om een minimum aan blockchaingeletterdheid te kunnen voorleggen, doen politici er electoraal waarschijnlijk goed aan om zich positief te profileren ten aanzien van crypto. Je kan er kiezers mee over de streep trekken, zonder er veel tegen de borst te stoten. Ondanks dat een pro-cryptostandpunt helemaal niet aan één partij gebonden hoeft te zijn, hebben in de US vooral de republikeinen en Trump met diens adviseurs dit beseft. In Vlaanderen ligt het nog niet vast welke politici de eventuele voorstanders van crypto zullen worden. Net zoals in de US komen in België ongeveer 15% van de bevolking in aanraking met crypto. Mogelijks belangrijker is dat de jeugd digitale goederen kopen en bezitten de normaalste zaak ter wereld vindt. In bijvoorbeeld Fortnite, één van de meest populaire hedendaagse videogames en gratis online te spelen, spenderen gamers rijkelijk hun centen aan cosmetische digitale objecten om hun personage te verfraaien. Tim Sweeney, het hoofd van het bedrijf Epic Games dat Fortnite ontwikkelt, ziet het potentieel van blockchaininfrastructuur om veilige commerce van digitale goederen te onderbouwen in de metaverse. Dit zou gamers meer dan nu de controle geven over hun digitale bezittingen, conform de regels vastgelegd in rigide software. Zowel de (toenemende) crypto-adoptie van burgers, als hun omarmen van digitale goederen die (beter) kunnen worden “geblockchainizeert”, moeten politici overtuigen om zich openlijk positief op te stellen jegens deze technologie.
Wat houdt een diepgaand begrip van de disruptieve innovatie van blockchain in? Je kan er een heel boek over schrijven, zoals Chris Dixon deed met Read Write Own: Building the Next Era of the Internet. Mijns inziens volstaat het in eerste instantie om als politicus verder te kijken dan het “cryptocasino” en de “blockchaincomputer” met een open vizier te leren kennen. Daarna kan je snel concluderen dat de samenleving en je kiezers zouden profiteren bij een transitie van web2 naar web3 binnen de digitale wereld. Momenteel is er geen consensus of crypto zijn beloftes kan en zal waarmaken, in tegenstelling tot technologie waarvan iedereen hoge fatalistische verwachtingen heeft, zoals artificiële intelligentie (AI). Dit is echter reden te meer voor Vlaanderen, een underdogspeler op het wereldtoneel, om het hoofd niet struisvogelgewijs in het zand te steken en de underdogtechnologie van blockchains te omarmen.
